Баламызды құмар ойындардан қорғайық

Жасөспірімдердің құмар ойындарға тәуелділігі көптеген ата-аналарды алаңдатып отыр. Әсіресе интернеттің келуімен балалардың ойынға деген құмарлығы арта түсті. Бірақ онлайн ойындар ғана емес, қарапайым дойбы, лото, карта тағы басқа күнделікті ойнап жүрген ойындар да балалардың жүйкесіне әсер етіп, ойынға тәуелділікті дамытады екен.

Құмар ойынға қатысты бірінші мәселе, жеңіске жету толығымен немесе көбіне ойыншылардың өнеріне емес, жағдайға байланысты. Ақшаға немесе құнды затқа бәс тігу. Негізгі қызығушылық ойын процесіне емес, оның нәтижесіне бағытталған. Ойынға қатысушылар ешқандай жеке қабілеттерін көрсетпейді. Сонымен, құмар ойындардың екі құрамдас бөлігі бар. Ойынның негізін қалаған ақша немесе құнды зат және кездейсоқтық. Балалар ойындарында кез келген құндылық ставка бола алады: әдемі қиыршық тас, қызықты стикер, жарқын белгіше т.б. Бұл материалдық құндылықтың рөлі қандай болмасын, ставка әлі де болады. Отбасы мүшелері жиналған кезде, кештерде әртүрлі ойындар ойнайды. Кәдімгі орыс лотосы бөшкелер, карта тағы басқа. Жеңімпаз кез-келген «байлықтың» иегері болады, онсыз ойын мағынасын жоғалтады. «Байлық» әртүрлі нәрсе болуы мүмкін, оның ішінде ересектер ақшаға ерекше мәртебе бермейтін қарапайым ұсақ тийындар болуы мүмкін. Ал балалар, керісінше, сол «байлықты» жинақтау үмітімен бір тиын жинайды, тіпті дүкен терезесінде соншалықты әдемі жарқырайтын затына әлі қанша қаржы жетіспейтінін есептейді.

Ойын үшін ақша тігіп, сол ойында кездейсоқ ұтысқа ие болған бала «жеңіл ақшаның иісін сезеді». Мұндай жеңіл «табыс» алуды қабылдауға дайын емес, тәжірибесіз балалардың ақыл-ойы күш пен уақытты жұмсамай-ақ табыс табуға болады екен деген ойға келеді. Бірден алуға болатын нәрсе үшін күш жұмсап жұмыс істеудің қажеті жоқ деп шешеді. Бала өсе келе ортасы өзгереді. Баланы құрдастарымен қарым-қатынастан және құмар ойыннан оқшаулау мүмкін емес.

Балаларға құмар ойындарды үйрету керек пе деген сұраққа қалай жауап беруге болады? Әрине, бір шешімін табу мүмкін емес. Өйткені әр отбасы өзіндік дәстүрлерін сақтайды және осыған байланысты өз пікірі бар. Көптеген отбасылар балалармен карта немесе лото, домино, балалар бильярдында және тіпті казинода ойнау үлкен мәселе емес деп санайды. Көптеген спорттық ойындарда ставкалар бар.

Қандай балалар ойындарын құмар ойындар деп
атауға болады?

Ең көп таралған құмар ойын-бұл карта ойындары. Картаны әзірлеушілердің пікірінше, бұл ойын түрі балаларда математикалық қабілеттердің оянуына әсер етеді екен. Бала ойыншылардың реакцияларын қадағалап, олардың алға жылжуын болжауы керек. Сондай-ақ, карта ойыны әртүрлі жағдайларда тез шешім қабылдауға және көмектеседі. Балалар ойнайтын карта ойындарының түрлері өте көп. Интернет беттерінде ересек балаларға ғана емес ең кішкентай бүлдіршіндерге (3-10 жас) арналған ойындар бар. Көп тарағаны карта ойындары екен. Сәттілік ойындарына рулетка ойындары мен ойын автоматтары жатады. Үстел ойыны «Рулетка» — құмар ойындардың бірі. Оны кез-келген қатысушы ойнай алады, Сонымен бірге әрбір ойыншының жеңіске жету мүмкіндігі жоғары. Ойынның мақсаты- сектордың нөмірі мен түсін дұрыс болжау. Домино, дойбы, нарда-бұларда құмар ойындарға жатады екен. Бір жағынан, олар шахмат сияқты ми қызметін қосуды талап етеді, бірақ екінші жағынан, әсіресе ойланудың қажеті жоқ және ставкалар жасауға болатын көптеген нұсқалар бар. Бұл ойындарды ақша үшін де ойнауға болады. Бильярд, боулинг, дартс, кегльдер немесе қалалар – сіз бұл жерде шеберлік маңызды деп айтасыз, бірақ бұл ойындардың барлығы халықтың басында құмар ойын ретінде орналастырылған. Оларды ақша немесе қызығушылық үшін ойнауға болады (балалар жағдайында). Бұл жерде шеберлік өте маңызды, бірақ іс біржақты болуы мүмкін. Қабырға ойынның танымалдығы ХХ ғасырдың басында өте үлкен болды. Ойын процесі негізінен ойыншылардың дәлдігі мен ептілігіне бағытталған. Ондағы кездейсоқтық элементі өте аз, бірақ бұл ойында құмар ойынға жатады.

ТМД аумағында ересектерге арналған казиноларды еске түсіретін балалардың ойын-сауық кешендері жиі ашыла бастады. Ойын автоматтары, үстел ойындары, электронды би алаңдары және жарыс тренажерлері балаларды қуантады. Мұндай ойын-сауық кешендерінде бәрі бар, тіпті ата-аналарға арналған кафе, ата-аналар кофе ішіп отырғанда, балаға мүмкіндігінше ұзақ уақыт көңіл көтеруге мүмкіндік береді. Балалар казиносындағы ойындардың принципі ересек ойын үйлерінен ерекше ерекшеленбейді: ойнау үшін сіз машинаны қабылдайтын ойын белгілеріне немесе чиптерге ақша айырбастауыңыз керек. Жеңіске жеткен жағдайда сыйлық болады. Мысалы жұмсақ ойыншық, тәттілер т.б.

Бірінші болып 1968 жылы Circus Circus қонақ үй-казино ашқан американдық кәсіпкер Джей Сарно балалар құмар ойындары индустриясы туралы ойлады. Бұл ойын үйі отбасылық демалысқа бағытталған. Ата-аналар покер, ойын автоматтары немесе рулетка ойнап жатқанда, олардың балалары циркте уақыт өткізді. Біраз уақыттан кейін балаларға арналған ойын-сауық саябағы пайда болды. Карусельдерде және барлық аттракциондарда шаршаған балалар, өздеріне арналған балалар казиносында ойынын жалғастырды. Біраз уақыттан кейін Лас-Вегаста, Невадада және бүкіл әлемде осындай балалар ойын мекемелері ашыла бастады. Құмар ойындар бос уақытты өткізудің жақсы тәсілі болды. Кейде ересектер кішкентайларына карта ойынына қатысуды ұсынады. Кейбір мұғалімдер мен психологтар балаларға бірлескен карта ойындарынан бас тартып қана қоймай, осындай қызығушылықты оятуға, оларды ойнауға үйретуге кеңес береді. Мұның бірнеше себептері бар: карта ойындары ойлаудың икемділігін, есте сақтауды, логиканы дамытады, миды тез шешім қабылдауға ынталандырады екен. Баланың жаман әдеттерге бой алдырып, сыртта құмар ойындарға бармауын қаласаңыз отбасында баламен әртүрлі ойындар ұйымдастыру қажет. Ойын ережелерін түсіндіру үшін тіпті покер ойнай аласыз. Егер сіз осы ойын түріне айына аз уақыт бөлсеңіз, балалардың құмар ойындарға тәуелділігі аз болады деп қарайды.

Баланы ойынға тәуелділіктен қалай қорғауға болады?

Ата-аналар бала тәрбиесінде ең маңызды рөл атқарады. Балалар үнемі өзін қоршалған ересектерге еліктейді. Ересек адамның баланың жанында немесе басқа жағдайға қалай әрекет ететіні, оның әрекеттерін қалай түсіндіретіні маңызды. Балалар, әсіресе кішкентай балалар-қарапайым жеңіске деген ұмтылысты ынталандыратын ойындармен танысқаны дұрыс. Көптеген адамдардың санасында карта ойындары жаман нәрсемен байланысты. Кешке отбасымен ойнауға болатын ойындардың түрін тауып, ойын ойнауды әдетке айналдырған жөн. Ел экономикасы қалай жұмыс істейтіні туралы алғашқы түсініктерді баланы «Монополия»ойынына қызықтыру арқылы алуға болады. Ойын автоматтары, рулетка және басқа құмар ойындармен, казино ойындары, интернеттегі құмар ойындар көбінесе адамның шындықты жоғалтуына әкеледі. Мұндай ойындар іс жүзінде балалардың дамуына ешқандай пайда әкелмейді, керісінше, физикалық сарқылуға және дамуына әсер етуі мүмкін. Балаларды жаман әдеттен, құмар ойындардың құрбаны болудан сақтау үшін олармен бірге жаттығу жасаңыз, ойнаңыз.

Құмар ойындардың балаларға әсері

Цифрлық дәуірде балалар мен ересектер құмар ойындарға бұрынғыдан да жиі қатысады. Бұл босаңсытатын, көңілді және кейде пайдалы әрекет, олар бос уақытты өткізуге арналған. Құмар ойындарды ойнағанда, тәуелділікке түспеу үшін өзін-өзі бақылау керек, бірақ ойын көңілді хобби болып қала береді. Бүгінде оларды ересектер де, балалар да ойнайды. «LoginCasino» ойын бизнесі туралы онлайн іскерлік басылымның сайтында сіз трендтер, Статистика, құмар ойындардың балаларға қалай әсер ететіні туралы ақпаратты біле аласыз. Ойынның өзі-бұл эмоцияны сезінуге мүмкіндік беретін қызықты әрекет, бос уақытты тиімді өткізудің тамаша тәсілі. Құмар ойындар әр түрлі формада болады-карта ойындары, лотерея билеттері, қосымшалар, бейне ойындар және спорттық ставкалар. Құмар ойындарда бақытты сезінуден бастап, достарыңызбен жеке Дағдылар мен ойын-сауықты дамытуға дейін бәрі бар.

Ойынға тәуелділік-қазіргі заманның маңызды мәселелерінің бірі. Психиатрлар людоманиямен (ойынға тәуелділікпен) қарқынды жұмыс жасауда. Әлем халқының шамамен 4% — ы осы аурудан зардап шегеді деп есептеледі. Лудомания бір күнде дамымайды, бұл ұзақ процесс. Бірақ оның шығу тегі әрқашан балалық шақта болады, сондықтан бұл мәселені қазір мұқият қарастырыңыз. Ойынға тәуелділіктің пайда болуының алғышарттары: қамқорлықтың жеткіліксіздігі, отбасындағы қатынастардың құбылмалылығы және болжанбауы, қатыгездікпен үйлескен шамадан тыс талап қою, беделге, затқа деген көзқарас, материалдық тауарлардың маңыздылығын қайта бағалау, байлыққа қызығу.

Көбінесе лудомандар өз үйінде құмар ойындарды ойнап бастағандар немесе ата-аналары мен достарының ойнағанын көргендер. Бүкіл әлем бойынша жүргізілген зерттеулер балалардың құмар ойындарын бастайтын орташа жасы 10 жасты құрайтынын анықтады. Балалар құмар ойындардың жарнамаларын күн сайын дерлік көреді. Лотерея билеттерін сататын дүкенде, кассада, интернетке кіріп қызығушылық танытады. Көбінесе 18 жасқа дейінгі балалар құмар ойындарды лезде лотереялар, покер және спорттық ойындардың нәтижелері үшін букмекерлік кеңселердегі ставкалар деп қабылдайды.

Балаларға арналған құмар ойындардың жағымды жақтары қандай?

Құмар ойындар ойын-сауықтың ең қызықты түрі болуы мүмкін. Құмар ойындар дағдылардың кең ауқымын жақсартады. Ақыл-ой қабілеттерін күшейтуден, математикалық дағдыларды же-тілдіруден және үлгіні тануды жақсартудан. Блэкджек сияқты ойындар сыни ойлауды тереңдететін тактиканы қолдануға шақырады. Құмар ойындар сонымен қатар көптеген қарым-қатынас мүмкіндіктерін ұсынады. Достар тобымен казиноға барудан, пікірлес адамдармен араласудан бастап ресурстарды біріктіруге және лотерея билеттерін сатып алуға дейін опциялар шексіз. Көптеген балалар үшін құмар ойындар зиянсыз ойын-сауық болып табылады, бірақ олар көптеген адамдар үшін қиындық тудыруы мүмкін.

Балаларға арналған құмар ойындардың қандай кемшіліктері бар?

Ең алдымен, құмар ойындарға тәуелділік пайда болуы мүмкін, бұл көптеген жағымсыз психологиялық, физикалық және әлеуметтік салдарға әкелуі мүмкін. Құмар ойындарға байыпты тәуелділік мектепті жіберіп алу, төмен баға алу немесе оқудан шығу мүмкіндігін арттырады.

Жастарға көбінесе шығындарды жеңу қиынға соғады және құмар ойындарға одан да көп ақша жұмсау арқылы оның орнын толтыруға бейім. Осылайша, құмар ойындар абайсыз және жауапсыз мінез-құлықты ынталандырады және тәуекелдер мен салдарды дұрыс бағалау қабілетіне кедергі келтіреді.

Ата-аналар үшін үлкен қиындық-нашақорлық, алкоголь сияқты тәуелділіктерден айырмашылығы, құмар ойындарға тәуелділік көрінбейтін түрде әрекет етеді, яғни мәселені тану әрдайым мүмкін емес. Қорытындылай келе, Құмар ойындар оң және теріс әсер етуі мүмкін деп айтуға болады. Жағдайды бақылау маңызды.

Баланың құмар ойындарын ойнайтынын
қалай білуге болады?

Бала бұл туралы айта бастайды, осы тақырыпқа қызығушылық танытады. Бұл жай ғана бір сұрақ, кейбір ескертулер болуы мүмкін, өйткені ол айналасындағылардың бұл туралы не ойлайтынын біледі. Сіз баланың жақын жерде немесе оған жақындаған кезде компьютерде немесе телефонда бірдеңе жасыра бастағанын байқайсыз. Сіз оның не ойнайтынын немесе компьютерде не істейтінін сұрасаңыз, ол бірден жауап бермейді. Бұл жағдайда баланың құмар ойынға деген құштарлығын жасыруы міндетті емес, бірақ ол сіздің білуіңізді қаламайды. Демек, ол сізге ұнамайтын нәрсе жасайды, ол үшін сіз оны ұрыса бастай аласыз. Бұл жағдайда сөйлесуге, кез келген нұсқаға дайын болуға және оны қиын уақытта қалдырмауға және сізбен бөлісуді сұрауға тұрарлық.

Бала ақша сұрай бастады, алдап, туыстарынан немесе достарынан қарыз ала бастады. Сіз оның бір нәрсеге құмар екенін көресіз. Ол үнемі алаңдатады. Оның эмоционалды көріністері тұрақсыз. Содан кейін ол қуанышты, эйфория жағдайында, егер ол бақытты болса, жеңіске жету мүмкіндігі болса немесе оны алған болса, онда ол қайғылы, ренжіген және агрессивті, бұл жолы сәттілікке жетпейтінін білдіреді және ойнағысы келеді, ойнауға жаңа ресурстар іздейді. Дабылдарды назардан тыс қалдырмаңыз.

Баланың осы әрекеттері мен мінез-құлқын қадағалаңыз: сіздің балаңызда үнемі құмар ойнайтын достары бар. Ол кәсіби спорт нәтижелеріне құмар. Көбінесе оның бөлмесінде сүйектерді, ойын карталарын немесе лотерея билеттерін табуға болады. Өтірік айтады және құмар ойындарға деген құмарлығы туралы шындықты жасыруға тырысады. Құмар ойындарға жұмсау үшін басқа адамдардан ақша алады. Ақша немесе мүлік үйден жоғала бастауы мүмкін.

Мектепте құмар ойындар ойнайтын балалар да бар

Мұғалім байқамайынша, балалар мектепке карталар әкеліп, үзілісте ойнай алады. Мұның бәрі мұғалімдер мен әкімшіліктің оған қалай қарайтынына байланысты. Карта ойыны есте сақтауды, логиканы дамытады деп рұқсат ететін мұғалімдер де болуы мүмкін. Бұл дұрыс емес.

Жасөспірімге әр ойынның өз орны мен уақыты бар екенін түсіндірген жөн, сондықтан мектепте карталар ойналмайды. Егер бұл жай ойын, спорттық қызығушылық үшін ойын болса, онда алаңдауға маңызды себеп жоқ. Егер балалар ақшаға, кейбір әрекеттерге кез келген ойын ойнай бастаса, онда бұл қолайсыз жағдай. Баламен сөйлесу керек, ақшаға немесе іс-әрекетке ойнау жағымсыз салдарға әкелуі мүмкін екенін түсіндіру керек.

Алдымен құмар ойындарға деген көзқарасыңызды шешіп, оны балаға түсіндіріп, онымен өз ұстанымыңызды талқылау керек. Мемлекет өз тарапынан адамдарды қорғайды. Бірдеңе жасамас бұрын, оның ресми сайт екендігі туралы дереккөзді тексеру керек. Мысалы, ставкалар өте танымал және көптеген ересектер оны жақсы көреді, бірақ ресми букмекерлер кәмелетке толмағандарды кіргізбейді, төлқұжат бойынша тексеру бар. Балаңыз қателесіп, құмар ойын ойнаған болса да, бұл туралы сөйлесіп, қорытынды жасап, салдарын түсіндіргеніңіз абзал.

Г.Тұрлыбекова