Астаналық қос автор «арманға» қанат бітірді

Балаларға арналған қазақ тіліндегі туынды тағы бір жобамен толықты.«Kazunite» компаниясының «Тұлға инженериясы» жобасы аясында жарыққа шыққан журнал 6-12 жас аралығындағы балаларға арналған. Армансыз адам жоқ.

«Менің армандарым» деп аталатын еңбекте балалардың ойлау жүйесін дамытып, өзін және өмірді түсінуге, алдына айқын мақсаттар қоя білуге және соған ұмтылуға баулитын мотивациялық әңгімелер мен психологиялық жаттығулар қамтылған. Мұны қолына алған әрбір бала өзінің арман-мақсатын жазып, берілген сұрақтарға жауап бере отырып, тапсырмаларды бояйды. Авторлары отандық журналистика саласында өзіндік орны бар, бірнеше танымдық кітаптардың авторы, бүгінде АҚШ-та білімін жалғастырып жүрген танымал журналист Нәзира Байырбек пен «Астана ақшамы» газетінің шолушысы Гүлмира Аймағанбет.

«Біз, осы журналды дайындаған екі автор, біріміз – Қазақстанда, біріміз – Америкада тұрамыз. Осылайша жұмыс істеп, оқып, өзімізді дамытып жүріп, қазақтың ботақандары да алда қазіргіден де дамыған, жақсы өмірге лайық болса деген ақ тілекпен журналды дайындадық. Журналистикада жиырма жылдай қызмет етіп, әлем елдерінің біразын көріп, өзіміз де біріміз бес, біріміз алты бала өсіріп, «Қалай балаларымызды мықты адам етіп тәрбиелесек екен?» деген сұрақпен ізденген анамыз. Бұл журналды дамыған елдердегі жоғары деңгейлі қоғамға лайық бала тәрбиелеу тәжірибелерін көріп отырып жасадық. Журналға өз балаларымызға қолданған тәжірибелерді де қостық», — дейді авторлар.

Әл-Фараби туралы дастанын Мұхтар Шаханов былай аяқтайды: «Үлкен адам болу үшін ғаламда, Үлкен арман керек екен адамға» деп аяқталады. Армансыз бала болмайды. Армандау ол керемет сезім. «Армандар орындалады, мақсатың айқын болса» деген де тіркес бар. Балалардың арманы – олардың болашағының, ересек өмірінің негізі.
Балалық шақта қиялдың көзі туады, ол болашақта ересек жаста қозғалтқышқа айналады.

Армандар орындалады. 7-8 жасқа дейін балалар негізінен қиял мен шындықтың арасын ажырата алмайды деп есептейді. Қиялдардың армандардан да айырмашылығы бар: сиқырлы және ертегідей нәрсе қиял болуы мүмкін, бірақ суретші немесе ұшқыш болу балаларды әрекет етуге шақыратын толығымен орындалатын арман: олар сурет салып, ойыншық ұшақтар жасайды. 7-8 жастан кейін балалар шынайы әлемде өмір сүруге үйренеді, қиял мен шындықты ажырата бастайды дейді мамандар. Осы жасқа дейін балалардың армандары олар көретін мультфильмдерге негізделген. Олар перілер сияқты ұшуды, сиқыршы немесе нағыз ханшайым болуды армандайды. Сонымен қатар, балалар ерте жаста нақтырақ нәрсені қалайды: мысалы, қуыршақтар жиынтығын немесе ойыншық ұшақты, велосипедті немесе роликті конькиді алу. Мұндай балалар, әдетте, аз дамыған қиялға ие, олар логикаға көбірек сүйенеді, бірақ кітаптар мен мультфильмдердегі қиялдары жеткілікті болуы мүмкін.

Көбінесе балалардың «жердегі» армандары баланың көңіл-күйі туралы айтуы мүмкін: егер нәресте көп достары болуды армандайтын болса, онда ол жалғыз және оның құрдастарымен достасуына не кедергі болатынына назар аудару керек. Армандар, балалар сияқты, өседі, уақыт өте өзгереді. Сонымен, егер нәресте биші болуды армандайтын болса, оның би болуы міндетті емес. Бірақ армандар балалардың дамуы үшін қажет — олар шынайы армандардың қайда екенін, «орындалатын» және қай жерде жай қиял екенін түсінуге үйренеді. Сонымен қатар, армандар қиялды дамытады. Балалардың армандарының арқасында біз, ересектер, баламызды жақсырақ түсіне аламыз, тіпті олардың армандары орындалмайтын болса да немесе біздің арманымызбен сәйкес келмесе де, бұл біз бен балалар арасындағы өзара түсіністікке апаратын жол.
Арманым мені алдама,
Қиялым қанат қағады.
Армандай білген жан ғана
Өмірден бақыт табады, деген өлең жолдарын ыңылдап айтып армандай берейік. Бақытты балаларымыздың армандары асқақ болсын!

Г.Тұрсынқожа